Het meest gebruikte format in podcasts: interviews. Of er nou twee personen in gesprek zijn of een tafel vol. Het is een perfect format om veel kennis aan het licht te brengen en op zoek te gaan naar goede verhalen en inzichten. Maar goede interviews doen is zo makkelijk nog niet. Hier één van de beste technieken die we je kunnen geven. En het heet: why-laddering

Voordat we duiken in wat why-laddering is moeten we eerst bedenken wat het doel van onze podcast is. En belangrijkste onderscheid is dit: ben je op zoek naar processen, activiteiten en uitleg of ben je op zoek naar motivaties, behoeftes en drijfveren? Is het een podcast over persoonlijke ervaringen, of technische inzichten?

Stel jezelf een ladder voor. Met deze ladder klim je niet op het dak maar ga je dieper of minder diep het gesprek in. Aan de oppervlakte van het gesprek hebben we processen, stappen en technieken. ‘Hoe deed je dat?’, ‘ wat gebruik je daarvoor?’ en ‘hoe bereken je dat dan?’ zijn vragen die daarbij horen. Met dit soort vragen ga je vooral op zoek naar ‘hoe’ en wat’. Het gesprek blijft aan de oppervlakte, ook al kan het natuurlijk best technisch of ingewikkeld worden.

Nemen we nu ladder de diepte in dan komen we terecht bij meer persoonlijke informatie: drijfveren, motivaties en behoeftes. Vragen als ‘waarom deed je dat?’, ‘waarom is dat voor jou belangrijk?’ en ‘waarom betekende dat veel voor jou?’ zijn vragen die daar goed bij passen. Zoals je ziet zijn het allemaal ‘waarom’ vragen en je merkt ook meteen dat het al snel persoonlijk wordt. Met deze ‘waarom’ vragen ga ja al snel de diepte in, waar je met ‘hoe’ en ‘wat’ vragen meer aan de oppervlakte blijft.

Door verschillende soorten vragen in te zetten bij je interview kun je navigeren tussen verschillende dieptes in het gesprek. Op zoek naar persoonlijke drijfveren? Gebruik ‘waarom’ vragen. Op zoek processen of technieken? Gebruik hoe en wat vragen. Het beste is om deze vragen te variëren. Je wilt natuurlijk niet overkomen als een kind dat voortduren ‘waarom?’ vraagt.

Dit is een leuke oefening om met iemand te doen: bedenk een onderwerp waarover je elkaar gaat interviewen. Kan alles zijn. Bijvoorbeeld wat je deze ochtend hebt ontbeten. In de eerste versie van het interview stelt de interviewer alleen maar ‘hoe’ en ‘wat’ vragen. Dit is een voorbeeld van hoe dat gesprek zou gaan:

• Wat heb je ontbeten vandaag?
• Een boterham met kaas
• Ok, hoe maak je dat dan klaar?
• Dan snij ik een snee brood en daar doe ik boter op en dan een plak kaas.
• Aha, en hoe snijd je dat brood dan?
• Met een broodmes in een zo gelijk mogelijke plak.
• Interessant (nou ja…), en hoe eet je die boterdam dan?
• Ik vouw hem meestal dubbel en dan stop ik het in mijn mond.

Niet een mind blowing interview maar je ziet dat het blijft bij processen. Hoe werkt het en wat doe je? Ok, dan wissel je nu om maar stelt de interviewer alleen maar waarom vragen. Dat zou zo kunnen gaan:

• Wat heb je ontbeten vanochtend? (Je moet wel ergens beginnen)
• Ik ontbijt eigenlijk meestal niet.
• Oh, ok. Waarom niet?
• Omdat ik aan intermitted fasting doe.
• Aha, ok. Waarom doe je dat?
• Omdat ik gemerkt heb dat ik dan de rest van de dag meer energie en focus heb.
• Interessant! Waarom ben je ermee begonnen?
• Een goede vriend vertelde mij over zijn ervaringen met intermitted fasting en ik dacht: “hey, dat moet ik ook eens proberen!”. Ik voelde mij de laatste tijd een beetje moe gedurende de dag namelijk.

Heel ander gesprek toch? Als je nou merkt dat het te persoonlijk wordt stel je weer een ‘hoe’ of ‘wat’ vraag en ga je weer wat naar de oppervlakte. Zoals: ‘maar hoe laat eet je dan voor het eerst?’ Of ‘wat is het eerste wat je later op de dag eet?’

Sommige vragen klinken als een ‘hoe’ of ‘wat’ vraag maar zijn eigenlijk meer ‘waarom’ vragen. Vragen zoals: ‘wat deed dat met je?’ is een vraag die vooral op emoties inspeelt en dus de diepte ingaat. En ‘hoe voel je je daarbij’ is ook een vraag richting de diepte. En een vraag als ‘waarom gebruik je die grote zaag’ is ook een vraag naar een proces. Daarom is het van tevoren goed om te bedenken waar je naar opzoek bent in je podcast en welke vragen je wilt stellen.

Het leuke aan deze techniek is is dat je het altijd en overal kunt doen. Je kunt het in elk gesprek wat je voert oefenen. Met je partner: ‘waarom wil je de woonkamer verven?’ Of met je collega: ‘hoe gebruik jij die software voor je to-do list?’ Gewoon overal proberen en dan wordt je vanzelf een betere interviewer. Sowieso is vragen stellen en goed luisteren het beste wat je kunt doen. Maar dat moeten we maar in een andere blog behandelen.